Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Opublikowane według Henryk Sikora · 26 Wrzesień 2023

Rada Nadzorcza PLK zebrała się na wrześniowym posiedzeniu, które odbyło się w siedzibie Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.

Przed jej obradami odbyło się spotkanie Komitetu Audytu Rady Nadzorczej, który m.in. wysłuchał informacji z wyników audytów wewnętrznych przeprowadzonych w Spółce od początku bieżącego roku.

Rozpędzone inwestycje

Rada Nadzorcza wykonując czynności nadzorcze zapoznała się z informacją Zarządu w sprawie realizacji dotychczasowych inwestycji ze szczególnym uwzględnieniem miesiąca lipca 2023 r.

Kluczową sprawą jest realizacja rocznego planu inwestycyjnego (Krajowy Program Kolejowy - KPK), prognoza realizacji nakładów i wskaźników rzeczowych w 2023 r. i ryzyka niewykorzystania środków finansowych, które dedykowane są do realizacji KPK.

Ważne jest także realizowanie inwestycji finansowanych z różnych źródeł i w ramach programów rządowych, takich jak: Kolej+ i „Rządowy program budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021-2025”.

Zarząd przypomniał, że w 2018 r. pierwszy budżet KPK wynosił ok. 66 mld zł, a po tym jak rząd kilkakrotnie dokładał środków finansowych na rozszerzenie KPK wynosi teraz 79 mld zł. Jego obecne wykonanie jest na poziomie ok. 66 mld zł. Z tego zestawienia liczb widać, że budżet pierwszego KPK został już wykonany.

Dla zobrazowania wielkiego rozmachu w inwestycjach i inwestowania przez ten rząd miliardów w kolej, można przytoczyć zestawienie wartości inwestycji w ciągu roku, które za rządów PO wynosiło 3-5 mld zł, do tego co obserwujemy w ostatnich latach tj. 11-12 mld zł.

Realizacja programów rządowych

PLK pomimo działalności jako spółka prawa handlowego, zarządzająca infrastrukturą kolejową, realizuje także wieloletnie programy rządowe dotyczące kolejnictwa, które wynikają z polityki rozwoju państwa.

Do strategicznych programów wieloletnich należą:

Krajowy Program Kolejowy (KPK), który obejmuje inwestycje kolejowe, współfinansowane ze środków UE, w perspektywie finansowej 2014-2023 oraz pozostałe inwestycje finansowane ze środków publicznych. Obejmuje on realizację ponad 240 projektów o wartości ok. 79 mld zł, z czego zdecydowana większość jest już zrealizowana, bądź jest w trakcie realizacji.
Rządowy Program wsparcia zadań zarządców infrastruktury kolejowej, w tym w zakresie utrzymania i remontów do 2023 r. Program zapewnia finansowanie z budżetu państwa i Funduszu Kolejowego (łącznie ponad 23 mld zł) celem poprawy jakości infrastruktury. Ma to przyczynić się do skrócenia czasu przejazdu, dzięki czemu wzrośnie konkurencyjność kolei, co ma zachęcić podróżnych do korzystania z kolei i przewoźników towarowych. Obecnie trwają prace nad nowym „Programem utrzymaniowym” na lata 2024-2028.
Program Uzupełnienia Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej + do 2028 r. Program wynika z polityki państwa, w zakresie zapewnienia dostępności komunikacyjnej regionów. Jest on dedykowany jednostkom samorządu terytorialnego, które partycypują w jego kosztach, przedkładając projekty inwestycyjne, służące rozwojowi sieci połączeń kolejowych, w mniejszych miejscowościach. W procesie kwalifikacji przyjęto 34 projekty, które na podstawie umów będą realizowane.
Rządowy program budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021-2025. Jego celem jest zwiększenie dostępu do możliwości korzystania z kolei. W ramach programu, finansowana jest budowa nowych lub modernizacja istniejących przystanków kolejowych, co jest przeciwdziałaniem wykluczeniu komunikacyjnemu. Efekty realizacji programu są już widoczne w wielu regionach Polski. Spośród ponad 180 przystanków więcej niż połowa ma podpisane umowy na ich budowę lub zostało już oddanych do eksploatacji.

Wyniki finansowe

Rada prowadzi stały monitoring wyników ekonomiczno-finansowych w PLK. Jego częścią było przyjęcie informacji Zarządu, dotyczących wyników Spółki, za okres styczeń-lipiec 2023 r.

Wynika z niej, że Spółka osiągnęła korzystniejszy wynik finansowy niż planowano, ze względu na wyższe przychody z działalności finansowej. Ważnym elementem przychodów są wpływy z udostępniania linii kolejowych, które są niższe niż zakładał plan rzeczowo-finansowy. Tutaj w porównaniu z poprzednimi miesiącami sytuacja się odwróciła. Wyższe przychody są od przewoźników pasażerskich (ok. 102% planu), a niższe od przewoźników towarowych (95% planu).

Czy system EAM się opłaca?

System EAM (z ang. Enterprise Assets Management) to system do zarządzania majątkiem firmy, dzięki któremu możemy kontrolować wszelkie koszty związane z utrzymaniem przedsiębiorstwa. Celem takiego systemu jest optymalizacja wydatków na naprawy, remonty oraz eksploatację całej infrastruktury technicznej. Posiadanie systemu do zarządzania majątkiem trwałym pozwala zwiększyć efektywność posiadanych zasobów.

Celem wdrożenia systemu w PLK będzie docelowa cyfryzacja, optymalizacja i standaryzacja procesów utrzymania infrastruktury. W efekcie informatyzacja procesów, paszportyzacja infrastruktury oraz skrócenie czasu obsługi administracyjnej zadań i w konsekwencji ułatwienie pracy pracownikom wszystkich branż zajmujących się utrzymaniem infrastruktury kolejowej.

PLK przeprowadziła w 2022 r. pilotaż systemu EAM w Zakładzie Linii Kolejowych w Gdyni (ISE Tczew). Obecnie trwają prace nad docelowym jego wdrożeniem we wszystkich jednostkach organizacyjnych PLK. Przebieg wdrożenia (m. in. testy, szkolenia) jest podzielony na etapy i ma zostać zakończony na początku 2030 r.

Podobny system jest już wdrożony np. w PKP Energetyka, PKP Cargo, Kolejach Mazowieckich, Polskich Sieciach Elektroenergetycznych.

Sprawy pracownicze

Rada Nadzorcza wyjątkowo dużo czasu poświęciła omówieniu pism, które wpłynęły do przewodniczącego Rady. Dyskusja dotyczyła kosztów postępowań sądowych w sądach pracy poniesionych przez niektóre jednostki organizacyjne Spółki oraz wnoszenia spraw, których wygranie jest wątpliwe.

Inną sprawą było omówienie problemów w SOK w zakresie realizowania na podstawie stosownego rozporządzenia wydawania posiłków profilaktycznych. Dostawca wyłoniony w postępowaniu przetargowym (pzp) zaprzestał dostarczania posiłków co spowodowało wypowiedzenie umowy przez zamawiającego. Niestety, w tym okresie uprawnieni pracownicy posiłków profilaktycznych nie otrzymywali. Ponadto część związków zawodowych kwestionowało jakość dostarczanych produktów i obowiązującą formę realizacji posiłków („słoik” czy talon?).

Ważnym tematem w dyskusji pomiędzy przedstawicielami pracowników w Radzie a Prezesem PLK były działania Spółki dotyczące zatrudnienia w zespole inżynierii ruchu (interwencje w tej sprawie wpłynęły do Zarządu PLK). Poruszono wiele wątków związanych z pracą na stanowiskach: dyżurnego ruchu, nastawniczego i zwrotniczego m.in. w sytuacji prowadzenia inwestycji. Związkowcy sygnalizowali nadmierne obciążenie pracą i zwiększające się ryzyko błędu, a co za tym idzie zagrożenie bezpieczeństwa prowadzenia ruchu.

Inne tematy

Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: dokapitalizowaniem Przedsiębiorstwa Napraw i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej (wniesieniem aportem gruntów w Chełmnie Śląskim, co umożliwi budowę nowoczesnej hali napraw), uprawnieniami dostępu do systemów informatycznych pracowników PLK przy zmianie stanowisku lub odejściu pracownika poza Spółkę, realizacją programu ERTMS/GSM-R (Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej, który zapewnia operacyjną komunikację głosową i transmisję danych, użytkownikom sieci na infrastrukturze PLK), współpracą PLK z CPK (projektowanie komponentu kolejowego w ramach budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego), poniesionych wydatków reprezentacyjnych, usługi prawne i marketingowe, przeniesienia własności składników infrastruktury kolejowej oraz gruntów pod liniami kolejowymi (aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa z PKP S.A. do PLK) oraz przeglądem uchwał, przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady).