Obciążenie pracą i ryzyko błędu

Opublikowane według Henryk Sikora · 25 Wrzesień 2023

Sekcja Zawodowa Infrastruktury Kolejowej NSZZ „Solidarność” w piśmie do Prezesa Zarządu PKP PLK S.A. wyraziła zaniepokojenie ograniczeniami zatrudnienia w zespole inżynierii ruchu zwracając się o zmianę polityki Spółki w poruszonych w piśmie sprawach oraz ich wyjaśnienie.

Ponadto związek wskazał nadmierne obciążenie pracą i zwiększające się ryzyko błędu, a co za tym idzie zagrożenie bezpieczeństwa prowadzenia ruchu.

Poniżej zamieszczamy treść naszego wystąpienia.

Od kilku tygodni docierają do nas niepokojące interwencje dotyczące działań Centrali PLK, których celem ma być ograniczenie, a w niektórych lokalizacjach likwidacja stanowiska dyżurnego ruchu peronowego.

Nacisk na „optymalizację” zatrudnienia w zakładach linii kolejowych ma także formę ograniczenia obsad na stanowisku dyżurnego ruchu np. poprzez redukcję drugiego dyżurnego na posterunku ruchu, czasowego zamykania posterunków i zmianę stanowiska pracownikom zatrudnionym dotychczas jako nastawniczy na stanowisko zwrotniczego.

Nasz Związek wielokrotnie zwracał uwagę na braki w zatrudnieniu, głównie na stanowisku dyżurnego ruchu. W odpowiedzi słyszeliśmy deklaracje, że prowadzone rekrutacje na stanowisko nastawniczego, a następnie wymagany proces szkolenia na stanowisko dyżurnego ruchu pozwoli na systematyczne uzupełnienie braków w tym zespole. Nie zwrócono jednak uwagi na długotrwałość tego procesu i brak gwarancji na jego skuteczność. Wieloletnie zaniedbania w tym zakresie wygenerowały lukę pokoleniową, trudną do uzupełnienia doraźnymi działaniami.

Braki w zatrudnieniu przy realizowanych równocześnie złożonych robotach inwestycyjnych i wzmożonej pracy przewozowej stwarzają realne zagrożenia dla bezpiecznego prowadzenia ruchu.

Nadmierne obciążenie obowiązkami narzucanymi na dyżurnych ruchu ma się nijak do wciąż deklarowanej budowy kultury bezpieczeństwa, skutkuje chronicznym przemęczeniem i stanowi czynnik demotywujący do wzmożonego wysiłku. Niesie to za sobą potęgujące się ryzyko błędu, co godzi w fundamentalną zasadę nadrzędności bezpieczeństwa.

Przedstawiany problem najbardziej widać na przykładzie analizy wypracowanych w Spółce godzin nadliczbowych, gdzie w zespole inżynierii ruchu w pierwszym półroczu 2023 r. wypracowano 637 558 godzin.

Jest to więcej o 3 020 w porównaniu z analogicznym okresem 2022 r. Ten zespół wypracowuje blisko 88% wszystkich godzin nadliczbowych w PLK. Ta statystyka jest jeszcze bardziej rażąca na przykładzie stanowiska dyżurnego ruchu, na którym wypracowano w pierwszym półroczu 2023 r. 408 461 godzin nadliczbowych, tj. więcej niż rok temu o 13 689 godzin, co w skali PLK daje ponad 56% wszystkich wypracowanych godzin nadliczbowych.

Z informacji uzyskanych z zakładów wynika, że wielu pracowników na stanowiskach dyżurnego ruchu ma już przekroczoną liczbę godzin nadliczbowych, co jest złamaniem zapisów Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, który określa limit do 200 godzin nadliczbowych dla poszczególnego pracownika w roku kalendarzowym.

Zwracamy także uwagę na bezsporny fakt niemożności zastąpienia systemu SERWO na obecnym etapie wdrażania alternatywnych form przekazywania informacji. Dodatkowe obciążenie dyżurnych ruchu dysponujących lub pomocniczych prowadzeniem i aktualizacją bazy ostrzeżeń doraźnych z całą pewnością nie przyczyni się do podniesienia stanu bezpieczeństwa, a wręcz przeciwnie, zważywszy na coraz większy obszar objęty ostrzeżeniami wydawanymi przez jeden posterunek. Wystarczy porównanie Tablicy 1 Dodatku 1 do wrj na przestrzeni ostatnich kilku lat, aby zauważyć skalę problemu.

Poważnym problemem są również usterki występujące w komputerowych systemach sterowania ruchem kolejowym, które wymagają przygotowywania i zabezpieczania dróg przebiegu „na gruncie”.

Stanowisko zwrotniczego ograniczane do roli pracownika dokonującego oględzin zewnętrznych rozjazdów (w porze dziennej !) na kilku oddalonych od siebie posterunkach praktycznie eliminuje go z podstawowych zadań przypisanych temu stanowisku. W konsekwencji cała odpowiedzialność za wydarzenia spada na dyżurnego ruchu, z pominięciem uwarunkowań, które doprowadzają do tego stanu rzeczy.

Takie traktowanie podstawowych stanowisk w branży inżynierii ruchu może doprowadzić do dalszego odpływu wykwalifikowanej kadry, co jeszcze bardziej pogłębi stan permanentnych braków kadrowych.

Uważamy, że jest to ostatni moment na pogłębioną refleksję w tej materii i radykalną zamianę optyki kierownictwa Spółki.