Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Opublikowane według Henryk Sikora · 29 Kwiecień 2024
W związku z dużą ilością punktów w porządku posiedzenia Rady Nadzorczej Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe oraz koniecznością wnikliwego omówienia kilku spraw, Rada obradowała w dniach 26 i 29.04.2024 r. W pierwszym dniu obrad odbyło się także spotkanie Komitetu Audytu Rady Nadzorczej, który zajmował się oceną sprawozdań finansowych PLK za rok 2023 rekomendując je Radzie.
Sprawozdania za rok 2023
Jedną z najważniejszych spraw, którymi zajmowała się Rada było omówienie i przyjęcie dokumentów związanych ze sprawozdawczością finansową PLK za rok 2023 (rok obrotowy zakończył się 31.12.2023 r.).
Ważnym punktem na początku obrad, było spotkanie z przedstawicielami firmy audytorskiej, która zajmowała się badaniem finansów Spółki (ta sama, która badała finanse PLK rok temu). Wyrazili oni swoje uwagi oraz omówili sposób i przyczynę tworzenia rezerw na roszczenia sądowe wynikające z pozwów wykonawców robót inwestycyjnych do sądów.
W 2023 r. ilość takich spraw drastycznie wzrosła, a w ślad za tym wzrosły ilościowo i wartościowo ugody sądowe z wykonawcami co obciąża finanse PLK. Audytorzy przyjęli szacunkowe ryzyka spraw, które Spółka może przegrać. Ich zdaniem w sprawozdaniu finansowym urealnione zostały ewentualnie wypłaty roszczeń przyjmując zabezpieczenia środków finansowych w ilości procentowej blisko trzykrotnie wyższej niż zrobiono to za 2022 r. W ocenie audytorów głównie rezerwy spowodowały stratę – ujemny wynik finansowy za 2023 r.
Spółka oficjalnie, w swoich mediach podała, że badanie audytora wykazało stratę netto za 2023 r. w wysokości - 937 mln zł, co stanowi znaczący spadek w porównaniu z 2022 r., kiedy to osiągnięto zysk netto w wysokości +173 mln zł.
Jak podkreśliła członek Zarządu, dyrektor ds. finansowych sytuacja jest dość trudna, gdyż Zarząd przygotował sprawozdania finansowe za czas, w którym Zarząd PLK pracował w innym składzie niż obecnie.
Wśród dokumentów, które uzyskały pozytywną ocenę Rady były: sprawozdanie finansowe PLK i sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki. Jednym z przyjętych sprawozdań było także sprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej PLK w 2023 r.
Następnym etapem będzie rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdań przez Walne Zgromadzenie PLK (jest nim minister infrastruktury).
Inwestycje
Rada Nadzorcza wykonując czynności nadzorcze zapoznała się z informacją Zarządu, w sprawie realizacji inwestycji, w pierwszych miesiącach 2024 r. Kluczową sprawą jest realizacja wieloletniego planu inwestycyjnego (Krajowy Program Kolejowy) i realizacja zadań inwestycyjnych z uwolnionych środków finansowych z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Z KPO realizowane mają być projekty: liniowe, stacyjne, punktowe, wąskie gardła, poprawa bezpieczeństwa na przejazdach i System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej (SDIP). Łącznie finansowanych ma być ok. 140 zadań w rozdziale na Centrum Realizacji Inwestycji (ok. 50 zadań) i zakłady linii kolejowych (ok. 90 zadań).
Spółka realizuje inwestycje, finansowane z różnych źródeł i w ramach programów rządowych, takich jak: program utrzymaniowy, Kolej+ i program przystankowy. W dwóch ostatnich programach zapowiadana jest jednak rewizja, co nie wyklucza zmian w zadaniach i ich wartościach.
Sytuacja finansowa
Rada zapoznała się z bieżącą sytuacją finansową PLK, w okresie od stycznia do końca lutego 2024 r. Jest ona stabilna a przychody z działalności operacyjnej są realizowane zgodnie z projektem planu. Ważnym ich elementem są przychody od przewoźników kolejowych z udostępniania linii kolejowych. Są one porównywalne do projektu planu (ok. 100% planu), co wynika z pracy eksploatacyjnej przewoźników towarowych i pasażerskich.
Po ubiegłorocznej recesji w przewozach towarowych początek br. pokazuje dalsze problemy, szczególnie w PKP Cargo (ok. 93% planu, inni przewoźnicy ok. 104%).
Zmiany w Centrali PLK
Zarząd PLK ustalił podporządkowanie komórek organizacyjnych Centrali oraz jednostek organizacyjnych Spółki poszczególnym członkom Zarządu. Jest to podyktowane m.in. zwiększeniem liczby członków Zarządu z sześciu do siedmiu (wraz z prezesem).
Zgodnie z Załącznikiem do Uchwały Zarządu prezesowi podlegać będą w Centrali biura: prawne, zarządu, spraw pracowniczych, audytu i kontroli, komunikacji i promocji, bezpieczeństwa informacji i spraw obronnych, standaryzacji i utrzymania, korytarza towarowego nr 8, główny inspektorat BHP oraz jednostki organizacyjne: Komenda Główna SOK i 23 zakłady linii kolejowych.
Członkowi Zarządu ds. eksploatacji podlegać będą w Centrali PLK biura: eksploatacji i obsługi pasażerskiej, bezpieczeństwa oraz Centrum Zarządzania Ruchem Kolejowym.
Członkowi Zarządu ds. strategii i rozwoju podlegać będą w Centrali PLK biura: przygotowania inwestycji, strategii, terenów kolejowych i ochrony środowiska oraz pełnomocnik Zarządu ds. przygotowania inwestycji.
Członkowi Zarządu ds. transformacji cyfrowej podlegać będą w Centrali PLK biura: informatyki, automatyki i telekomunikacji oraz Pełnomocnik Zarządu ds. transformacji cyfrowej i Centrum Diagnostyki.
Członkowi Zarządu ds. finansowych podlegać będą w Centrali PLK biura: kontrolingu i finansów, rachunkowości, sprzedaży, logistyki.
Członkowi Zarządu ds. realizacji inwestycji podlegać będą w Centrali PLK biura: funduszy unijnych, monitorowania projektów inwestycyjnych oraz Centrum Realizacji Inwestycji.
Członkowi Zarządu ds. utrzymania infrastruktury podlegać będą w Centrali PLK biura: dróg kolejowych, energetyki oraz Zakład Maszyn Torowych i Przedsiębiorstwo Napraw Infrastruktury.
Nowe regulaminy organizacyjne Centrali i Centrum Realizacji Inwestycji zostały przesłane przez Biuro Spraw Pracowniczych Centrali PLK do zaopiniowania przez zakładowe organizacje związkowe działające w tych jednostkach organizacyjnych.
Godziny nadliczbowe i podwyżka wynagrodzeń
Rada Nadzorcza przyjęła informację Zarządu PLK, w sprawie sytuacji zatrudnieniowo-płacowej za I kwartał 2024 r.
Wynika z niej, że Spółka realizowała zadania, zatrudniając ok. 37 200 pracowników, to jest mniej niż planowano o ok. 130 etatów (wykonanie planu za 2023 r. - ok. 37 292 etatów, w 2022 r. - 37 705 etatów, a za 2021 r. - 38 370 etatów).
Początek roku wykazał szczególnie duże zainteresowanie pracowników odejściami (ok. 1300 osób), głównie na emerytury (ok. 1000 osób). Z tego tytułu wynikły wyższe koszty niż planowano (odprawy emerytalne, ekwiwalent za niewykorzystany urlop oraz nagrody jubileuszowe).
W ramach prowadzonej rekrutacji, poprzez swoje jednostki organizacyjne (zakłady), Spółka pozyskuje pracowników z zewnątrz (od stycznia przyjęto z zewnątrz ponad 700 osób).
Od 1 stycznia 2024 r. nastąpił wzrost wynagrodzenia minimalnego w Polsce o 642 zł, co zgodnie z zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy w PLK, spowodowało wzrost dodatków: funkcyjnego, za pracę w nocy, w warunkach niebezpiecznych, uciążliwych i szkodliwych.
Warto zwrócić uwagę na wypracowane godziny nadliczbowe, których ilość ciągle rośnie.
W porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. ich ilość wzrosła o ponad 28 000 (o ok. 9%).
Informacja przekazana Radzie zawierała również sytuację społeczną, szczególnie prowadzone przez Zarząd rozmowy ze związkami zawodowymi w sprawie podwyżki wynagrodzeń dla pracowników Spółki. Przedstawiciele pracowników zasiadający w Radzie przedstawili swój punkt widzenia i argumenty o potrzebie wyższej podwyżki niż proponuje Zarząd (300 zł w wynagrodzeniu zasadniczym średnio na pracownika). Rada wyraziła pogląd o koniecznym kompromisie stron i uzyskaniu porozumienia.
Inne tematy
Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: postępami w realizacji budowy systemu ERTMS/GSM-R (Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej, który zapewnia operacyjną komunikację głosową i transmisję danych, użytkownikom sieci na infrastrukturze PLK), zamknięciami torowymi (I kwartał), kontrolami prowadzonymi przez instytucje zewnętrzne (straż pożarna, UTK, sanepid, PIP), współpracą z CPK (głównie punkty styku), przeniesieniem własności składników infrastruktury kolejowej oraz gruntów pod liniami kolejowymi (aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa z PKP S.A. do PLK), przeglądem uchwał przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady) oraz ustaleniem celów i kontraktów dla każdego z członków Zarządu na 2024 r. (na Walne PLK).