Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Opublikowane według Henryk Sikora · 31 Maj 2023
Rada Nadzorcza PLK spotkała się na comiesięcznym posiedzeniu, które odbyło się w siedzibie Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.Obrady rozpoczęły sprawy proceduralne, przyjęcie porządku obrad oraz protokołu z poprzedniego posiedzenia Rady (27 kwietnia 2023 r.).
Realizacja programów rządowych
PLK pomimo działalności jako spółka prawa handlowego, zarządzająca infrastrukturą kolejową, realizuje także wieloletnie programy rządowe dotyczące kolejnictwa, które wynikają z polityki rozwoju państwa.
Do strategicznych programów wieloletnich należą:
- Krajowy Program Kolejowy (KPK), który obejmuje inwestycje kolejowe, współfinansowane ze środków UE, w perspektywie finansowej 2014-2023 oraz pozostałe inwestycje finansowane ze środków publicznych. Obejmuje on realizację ponad 240 projektów o wartości ponad 76 mld zł, z czego większość jest już zrealizowana, bądź jest w trakcie realizacji.
- Rządowy Program wsparcia zadań zarządców infrastruktury kolejowej, w tym w zakresie utrzymania i remontów do 2023 r. Program zapewnia finansowanie z budżetu państwa i Funduszu Kolejowego (łącznie ponad 23 mld zł) celem poprawy jakości infrastruktury. Ma to przyczynić się do skrócenia czasu przejazdu, dzięki czemu wzrośnie konkurencyjność kolei, co ma zachęcić podróżnych do korzystania z kolei i przewoźników towarowych. Aktualnie odbywają się konsultacje publiczne nowego „Programu utrzymaniowego” na lata 2024-2028.
- Program Uzupełnienia Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej + do 2028 r. Program wynika z polityki państwa, w zakresie zapewnienia dostępności komunikacyjnej regionów. Jest on dedykowany jednostkom samorządu terytorialnego, które partycypują w jego kosztach, przedkładając projekty inwestycyjne, służące rozwojowi sieci połączeń kolejowych, w mniejszych miejscowościach. W procesie kwalifikacji przyjęto 34 projekty, z czego 30 umów z samorządami zostało już podpisanych, na 3 projekty przygotowywana jest umowa na realizację inwestycji, 1 projekt został zamknięty z powodu odstąpienia od jego realizacji przez samorząd województwa małopolskiego.
- Rządowy program budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021-2025. Jego celem jest zwiększenie dostępu do możliwości korzystania z kolei. W ramach programu, finansowana jest budowa nowych lub modernizacja istniejących przystanków kolejowych, co jest przeciwdziałaniem wykluczeniu komunikacyjnemu. Efekty realizacji programu są już widoczne. Spośród ponad 180 przystanków będących na liście podstawowej, 24 zostało oddanych do eksploatacji (na terenie 12 województw), a dla ponad 90 podpisano umowy na ich realizację.
Wyniki finansowe
Rada prowadzi stały monitoring wyników ekonomiczno-finansowych w PLK. Jego częścią było przyjęcie informacji Zarządu, dotyczących wyników Spółki, za okres styczeń-kwiecień 2023 r.
Wynika z niej, że Spółka osiągnęła korzystniejszy wynik finansowy niż planowano, ze względu na wyższe przychody z działalności finansowej. Ważnym elementem przychodów są wpływy z udostępniania linii kolejowych. Były one wyższe od przewoźników pasażerskich (ponad 101%, spowodowane było to wzrostem pracy eksploatacyjnej) niż zakładał plan rzeczowo-finansowy, lecz niższe od przewoźników towarowych (98% planu).
Spółki zależne
Przedmiotem informacji Zarządu rozpatrywanej przez Radę były spółki zależne, tworzące Grupę Kapitałową PLK (Dolkom Wrocław, PPM-T Gdańsk, PNUIK Kraków, DOM Poznań).
W okresie pierwszych trzech miesięcy br. wyniki finansowe trzech spółek były lepsze niż wynikało to z planów. Przychody spółek są uzyskiwane przede wszystkim z robót inwestycyjnych i utrzymaniowych a pierwsze miesiące roku generują większe koszty niż przychody, co odbija się na wynikach (tylko jedna spółka osiągnęła wynik dodatni).
W prowadzonych analizach ważne są także wartości kontraktów, głównie inwestycyjnych na realizację robót, w następnych kilkunastu miesiącach (tzw. portfel zamówień).
Warto także przypomnieć o zadaniach spółek związanych z właściwym i terminowym wykorzystaniem środków finansowych, pochodzących z ich dokapitalizowania (środki budżetowe przekazane przez Ministerstwo Infrastruktury do PLK, a następnie do czterech spółek, na zakup maszyn do robót torowych np. podbijarek, pociągów sieciowych, palownic i budowy bądź rozbudowy hal do prowadzenia robót utrzymaniowo-naprawczych maszyn).
Wdrożenie systemu EAM
System EAM (z ang. Enterprise Assets Management) to system do zarządzania majątkiem firmy, dzięki któremu możemy kontrolować wszelkie koszty związane z utrzymaniem przedsiębiorstwa. Celem takiego systemu jest optymalizacja wydatków na naprawy, remonty oraz eksploatację całej infrastruktury technicznej. Posiadanie systemu do zarządzania majątkiem trwałym pozwala zwiększyć efektywność posiadanych zasobów.
Celem wdrożenia systemu w PLK będzie docelowa cyfryzacja, optymalizacja i standaryzacja procesów utrzymania infrastruktury. W efekcie informatyzacja procesów, paszportyzacja infrastruktury oraz skrócenie czasu obsługi administracyjnej zadań i w konsekwencji ułatwienie pracy pracownikom wszystkich branż zajmujących się utrzymaniem infrastruktury kolejowej.
PLK przeprowadziła w 2022 r. pilotaż systemu EAM w Zakładzie Linii Kolejowych w Gdyni (ISE Tczew). Obecnie trwają prace nad docelowym jego wdrożeniem we wszystkich jednostkach organizacyjnych PLK. Przebieg wdrożenia (m. in. testy, szkolenia) jest podzielony na etapy i ma zostać zakończony na początku 2030 r.
Podobny system jest już wdrożony np. w PKP Energetyka, PKP Cargo, Kolejach Mazowieckich, Polskich Sieciach Elektroenergetycznych.
Analiza opóźnień pociągów
Rada na podstawie przygotowanych przez Zarząd materiałów, analizowała przyczyny opóźnień pociągów pasażerskich. Dotyczy to także prowadzenia inwestycji w pierwszym kwartale 2023 r. Wynika z nich, że ilość opóźnień z winy PLK pomimo prowadzonych prac inwestycyjnych zmniejsza się (porównanie z IV kwartałem 2022 r.).
W pierwszym kwartale 2023 r., dane dotyczące liczby minut opóźnień pociągów, przedstawiały się następująco:
- opóźnienia z winy PLK (ok. 12%),
- z winy Centrum Realizacji Inwestycji (7%),
- i z innych przyczyn (ok. 80%).
Analiza opóźnień z winy PLK (w rozdziale na branże) pokazuje, że wynikają one przede wszystkim z winy automatyki, drogi kolejowej, energetyki i na końcu eksploatacji. Duży udział w statystyce mają także usterki urządzeń objęte gwarancją producenta.
Bezpieczniej na liniach kolejowych
Rada Nadzorcza przyjęła informację o bezpieczeństwie w I kwartale 2023 r. na sieci PLK. Spółka dokłada wszelkich starań, w zakresie dbałości o bezpieczeństwo na zarządzanych liniach kolejowych.
Problemem niezależnym od Spółki, a pogarszającym statystyki, są wypadki polegające na potrąceniu osoby, podczas przechodzenia przez tory poza przejazdami – samobójstwa, których ilość wzrasta (w 2021 r. było ich 123, a w 2022 r. już 194, w I kwartale br. ponad 100).
Ważną statystyką, szczególnie wpływającą na bezpieczeństwo podróżnych, są przyczyny wypadków, polegające na niewłaściwym ułożeniu, niezabezpieczeniu lub przedwczesnym rozwiązaniu drogi przebiegu, niewłaściwa obsługa urządzeń srk (w 2021 r. było ich 197, a w 2022 r. 171). Dotyczy to bezpośrednio pracowników PLK, ale optymistycznym jest fakt, że wypadków z takich przyczyn jest mniej.
Zatrudnienie i podwyżka wynagrodzeń
Rada Nadzorcza przyjęła informację Zarządu PLK, w sprawie sytuacji zatrudnieniowo-płacowej w I kwartale 2023 r.
Wynika z niej, że Spółka realizowała zadania, zatrudniając blisko 37 500 pracowników, to jest mniej niż planowano o ok. 250 etatów (wykonanie planu za 2022 r. - 37 705 etatów, a za 2021 r. - 38 370 etatów).
Początek roku wykazał szczególnie duże zainteresowanie pracowników odejściami na emerytury (ok. 1000 osób) oraz wynikającymi z tego tytułu kosztami (odprawy emerytalne, ekwiwalent za niewykorzystany urlop oraz nagrody jubileuszowe). Prognozy wskazują, że następna „fala” odejść przypadnie na lipiec, co jeszcze bardziej wzmocni potrzebę przyjęć osób z zewnątrz.
W ramach prowadzonej rekrutacji, poprzez swoje jednostki organizacyjne (zakładu), Spółka pozyskuje nowych pracowników (od stycznia przyjęto ok. 900 osób).
Od 1 stycznia 2023 r. nastąpił wzrost wynagrodzenia minimalnego w Polsce, co zgodnie z zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy w PLK, spowodowało wzrost dodatków: funkcyjnego, za pracę w nocy, w warunkach niebezpiecznych, uciążliwych i szkodliwych. Rada Nadzorcza pozytywnie oceniła wypracowane przez Zarząd wraz ze związkami zawodowymi ustalenia, w sprawie wzrostu wynagrodzeń w PLK od 1 czerwca br.
Doceniła w nich szczególną rolę i odpowiedzialność Prezesa Zarządu Pana Ireneusza Merchel. Zwrócono także uwagę, że wzrost wynagrodzeń w PLK nastąpił z akceptacją Ministra Infrastruktury, a proces budowania wyższych wynagrodzeń pracowników Spółki, wpisuje się w politykę rządu, dbałości o cały obszar socjalny i wyższy poziom wynagrodzeń w kraju.
Inne tematy
Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: postępami w realizacji budowy systemu ERTMS/GSM-R (Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej, który zapewnia operacyjną komunikację głosową i transmisję danych, użytkownikom sieci na infrastrukturze PLK), przeniesienia własności składników infrastruktury kolejowej oraz gruntów pod liniami kolejowymi (aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa z PKP S.A. do PLK), wprowadzeniem korekty rozkładu jazdy pociągów od 11 czerwca br., przyjęciem zmian i tekstu jednolitego Statutu PLK, realizacją rozwoju Spółki i jej strategią na najbliższe lata oraz przeglądem uchwał, przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady).