Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Opublikowane według Henryk Sikora · 27 Kwiecień 2023
Na comiesięcznym swoim posiedzeniu, w siedzibie Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe, obradowała Rada Nadzorcza PLK. Poprzedziło je spotkanie Komitetu Audytu Rady Nadzorczej, który zajmował się m.in. sprawozdaniami finansowymi PLK za rok 2022, procedurami prowadzenia kontroli wewnętrznych oraz oceną ich efektywności.
Sprawozdania za rok 2022
Jedną z najważniejszych spraw, którymi zajmowała się Rada było omówienie i przyjęcie dokumentów związanych ze sprawozdawczością finansową PLK za rok 2022 (rok obrotowy zakończył się 31.12.2022 r.).
Ważnym punktem na początku obrad, było spotkanie z firmą audytorską, która zajmowała się badaniem finansów Spółki. Wyraziła ona swoją rekomendację i nie wniosła żadnych zastrzeżeń, uznając badane sprawozdania za przygotowane zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz oddające rzeczywistą sytuację.
Wśród dokumentów, które uzyskały pozytywną ocenę Rady były: sprawozdanie finansowe PLK i sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki. Jednym z przyjętych sprawozdań było także sprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej PLK w 2022 r.
Następnym etapem będzie rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdań przez Walne Zgromadzenie PLK (jest nim minister infrastruktury).
Inwestycje
Rada Nadzorcza wykonując czynności nadzorcze zapoznała się z informacją Zarządu, w sprawie realizacji inwestycji, w lutym 2023 r. Kluczową sprawą jest realizacja wieloletniego planu inwestycyjnego (Krajowy Program Kolejowy) i ryzyka niewykorzystania środków finansowych, które dedykowane są do jego realizacji.
Ważne jest także realizowanie inwestycji, finansowanych z różnych źródeł i w ramach programów rządowych, takich jak: Kolej+ i program przystankowy.
Informacja dotyczyła także postępowań przetargowych, które były realizowane w lutym br. oraz tych inwestycji, gdzie wykonawca został już wyłoniony i planowany jest termin podpisania umowy.
Trakcja S.A.
Trakcja S.A. jest jedną z największych spółek działających w sektorze budownictwa infrastrukturalnego oraz energetyki w Polsce. Jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Trakcja wraz z kilkoma spółkami (m. in. Kauno Tiltai, PRK7 Nieruchomości, Biuro projektowe Torprojekt, Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowe DALBA, BTW, PEUiM) tworzy Grupę Trakcja.
Od połowy 2022 r. PLK objęła większość akcji (ok. 82%) spółki Trakcja. Spółka wykonuje szereg robót inwestycyjnych i jest jednym z największych wykonawców modernizacji linii kolejowych zarządzanych przez PLK, a przez to ma istotny wpływ na terminową realizację planów inwestycyjnych. Dlatego Rada Nadzorcza zapoznała się z dostępnymi informacjami, dotyczącymi opublikowanych przez Trakcję raportami rocznymi za 2022 r. oraz planami jej dalszego rozwoju.
Stabilizacja finansowa
Rada zapoznała się z sytuacją finansową PLK, w okresie od stycznia do końca marca 2023 r., która jest stabilna a przychody z działalności operacyjnej są realizowane zgodnie z planem. Ważnym ich elementem są przychody z udostępniania linii kolejowych. Są one wyższe niż planowano (ok. 101% planu), ze względu na wzrost pracy eksploatacyjnej przewoźników towarowych i pasażerskich.
Spółka otrzymuje także środki publiczne, dedykowane na działalność operacyjną (np. utrzymanie infrastruktury).
Analiza punktualności
Rada na podstawie przygotowanych przez Zarząd materiałów, analizowała punktualność pociągów pasażerskich. Dotyczy to także prowadzenia inwestycji w pierwszym kwartale 2023 r. Wynika z nich, że ilość opóźnień z winy PLK pomimo prowadzonych prac inwestycyjnych zmniejsza się.
Analiza dotyczy m.in. porównania czterech kwartałów z roku 2022 oraz pierwszego kwartału 2023 r., w zakresie liczby minut opóźnień pociągów, opóźnień z winy PLK, z winy Centrum Realizacji Inwestycji i z winy przewoźników.
Wnioski z analizowanych danych jednoznacznie wskazują, że zdecydowana większość opóźnień pociągów spowodowanych jest przez przewoźników pasażerskich, głównie Intercity (podstawienie niesprawnego taboru, awarie na trasie, podstawianie lokomotywy, która nie jest w stanie osiągnąć planowanej prędkości, jednoosobowa obsługa trakcyjna zamiast dwuosobowej, czego konsekwencją jest ograniczenie prędkości i w konsekwencji opóźnienia itp.).
Współpraca z Centralnym Portem Komunikacyjnym Sp. z o.o.
Zgodnie z dyspozycją Rady, Zarząd przedstawił informacje, dotyczące współpracy Spółki z Centralnym Portem Komunikacyjnym Sp. z o.o. (CPK), w zakresie komponentu kolejowego. CPK ma zajmować się m.in. budową nowych linii kolejowych i modernizacją istniejących, które z różnych części Polski, w maksymalnie krótkim czasie, umożliwią sprawny dojazd do projektowanego lotniska.
Nowy port lotniczy w centralnej Polsce będzie częścią Centralnego Portu Komunikacyjnego – węzła transportu intermodalnego, łączącego transport lotniczy, kolejowy i drogowy. Lokalizacja węzła Centralnego Portu Komunikacyjnego znajduje się w gminie Baranów, w odległości około 37 km od centrum Warszawy.
Aby projekt mógł być sprawnie realizowany współpraca obydwu spółek jest niezbędna. Obecnie trwają liczne spotkania, na których omawiany jest bieżący zakres współpracy, prowadzone są prace, mające na celu zawarcie tzw. „porozumień wykonawczych” oraz współpraca w ramach tzw. „grup roboczych”. Ich głównym celem jest określenie zakresu koniecznych inwestycji, w obrębie „punktów styku”, pomiędzy istniejącą a planowaną infrastrukturą (np. w obszarze Poznańskiego Węzła Kolejowego, odcinek Sieradz-Kalisz-Pleszew-Poznań i lk nr 272, odcinek Łętownia-Rzeszów, odcinek Łódź-Wrocław, budowa tunelu średnicowego w Łodzi).
Dodatkowej koordynacji działań wymaga realizacja planów CPK z przygotowywanymi inwestycjami w ramach Programu Kolej + (np. lk nr 49 Łomża-Białystok, połączenie kolejowe Jastrzębie-Zdrój-Katowice, lk 69 i 72 Rejowiec-Zamość).
Na styku z PKP S.A.
Od wielu lat trwają działania zmierzające do rozwiązania problemów występujących na styku działalności spółek infrastrukturalnych PLK z PKP S.A. Oczywiście, takich punktów styku jest sporo (np. umyślnie ciągnąca się od trzech lat z winy PKP S.A. sprawa PKP Telkol) ale Rada rozpatrywała informacje dotyczące jedynie dwóch spraw.
Pierwszy z nich to informacja dotycząca dalszych działań PLK, zmierzających do zakończenia sztucznie wywołanego sporu sądowego, z powództwa PKP S.A., dotyczącego złomu (wyrok Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP).
PKP S.A od kilku lat domaga się od PLK zapłaty za złom (np. szyny, sieć trakcyjna itp.), który został odzyskany, z modernizowanych linii kolejowych (będących przedmiotem umowy D50). Istotną informacją w trwającym sporze są koszty likwidacji majątku do wysokości przychodów (przychód ze sprzedaży złomu, minus koszt rozbiórki toru).
Reasumując: PKP S.A. chce na PLK zarobić, twierdząc, że demontowane szyny to majątek PKP S.A. (chociaż nigdy ich nie zakupiła), a przychody z ich sprzedaży na złom, powinny trafiać do PKP S.A., a nie do PLK. W znalezieniu odpowiedzi, kto ma rację zaangażowanych od lat jest kilka państwowych instytucji, które zajmują się tą sprawą.
Przypomnę, że Ustawa z 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji PKP mówi o przekazaniu niezbędnego do działalności statutowej majątku przez PKP S.A. do PLK (jako spółki utworzonej na podstawie ww. Ustawy). Tego dotychczas nie zrobiono stąd wynikł problem, który zamienił się w spór sądowy. To przykład, jak można sobie zabezpieczyć sprytnie byt na następnych parę lat.
Druga nierozwiązana dotychczas sprawa (pomimo nowelizacji Ustawy o PKP), to przeniesienie składników infrastruktury oraz gruntów pod liniami kolejowymi z PKP S.A. do PLK (aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa - ZCP).
Obecnie zgodnie z procedurami uzgodnionymi przez obydwie spółki, prowadzone jest postępowanie przetargowe na firmę, która przeprowadzi wycenę, zorganizowanej części przedsiębiorstwa, tj. PKP S.A. Oddział infrastruktura kolejowa.
Równolegle trwają prace nad aktualizacją elementów infrastruktury, porządkowaniem stanów prawnych działek itp.
Cały proces przeniesienia majątku na rzecz PLK, włącznie z wpisami do ksiąg wieczystych prawa własności ma zakończyć się na początku 2025 r.
Obciążenie pracą i podwyżka wynagrodzeń
Rada Nadzorcza przyjęła informację Zarządu PLK, w sprawie sytuacji zatrudnieniowo-płacowej za styczeń i luty 2023 r.
Wynika z niej, że Spółka realizowała zadania, zatrudniając ponad 37 500 pracowników, to jest mniej niż planowano o ok. 100 etatów (wykonanie planu za 2022 r. - 37 705 etatów, a za 2021 r. - 38 370 etatów).
Początek roku wykazał szczególnie duże zainteresowanie pracowników odejściami na emerytury (ok. 1000 osób) oraz wynikającymi z tego tytułu kosztami (odprawy emerytalne, ekwiwalent za niewykorzystany urlop oraz nagrody jubileuszowe). W ramach prowadzonej rekrutacji, poprzez swoje jednostki organizacyjne (zakładu), Spółka pozyskuje pracowników z zewnątrz (od stycznia przyjęto ok. 600 osób).
Od 1 stycznia 2023 r. nastąpił wzrost wynagrodzenia minimalnego w Polsce, co zgodnie z zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy w PLK, spowodowało wzrost dodatków: funkcyjnego, za pracę w nocy, w warunkach niebezpiecznych, uciążliwych i szkodliwych.
Informacja przekazana Radzie zawierała również dane porównawcze z lat 2016-2022, z których wynika, że corocznie podwyżka wynagrodzeń w PLK była wyższa niż poziom inflacji (np. w 2022 r. inflacja roczna była na poziomie 14,3%, a wzrost wynagrodzeń wyniósł 15,2%).
W dyskusji pojawiły się jeszcze dwa wątki. Pierwszy to praca dyżurnych ruchu na LCS i stacjach węzłowych najbardziej obciążonych ruchem. Chodzi o nakładanie im zbyt dużych obowiązków, co przy ciągłej pracy pod presją, wynikającej głównie z prowadzonych robót torowych, zwiększa ryzyko błędu. A także ich zbyt niskie wynagrodzenia, nie adekwatne do wymogów i ponoszonej przez nich odpowiedzialności.
Drugi to planowana od czerwca br. podwyżka wynagrodzeń. Chociaż obrady Rady to nie negocjacje płacowe z Zarządem, to jednak, wymiana argumentów pomiędzy stronami (przedstawiciele pracowników-Zarząd) pokazała, że sprawa jest bardzo ważna dla pracowników Spółki, a deklaracje Zarządu, które padły, dają podstawę na uzyskanie porozumienia w majowych rozmowach.
Inne tematy
Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: postępami w realizacji budowy systemu ERTMS/GSM-R (Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej, który zapewnia operacyjną komunikację głosową i transmisję danych, użytkownikom sieci na infrastrukturze PLK), roszczeniami przewoźników kolejowych, związanych ze stawkami dostępu do infrastruktury, zamknięciami torowymi (inwestycje), gospodarką materiałową (m. in. sprzedaż złomu-aukcje), kontrolami prowadzonymi przez instytucje zewnętrzne (straż pożarna, UTK, sanepid, PIP), realizacją rozwoju Spółki i jej strategią na najbliższe lata oraz przeglądem uchwał przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady).